Sự tích cực độc hại: Ảnh hưởng và cách phòng tránh

Sẽ có lúc chúng ta phải trải qua những cảm xúc khó chịu, đau buồn và không thể kìm nén, nhưng chúng đều là những trải nghiệm chân thực của một con người. Tích cực độc hại là một trạng thái cảm xúc giả dựa trên sự tự ám thị, điều này khiến chúng ta không nhận thức được những gì bản thân và người khác đang thực sự trải qua, cũng như trốn tránh việc đối mặt với những vấn đề khó khăn trong cuộc sống.

Các hình thức của sự tích cực độc hại

Khi đối mặt với một tình huống xấu, có ai từng bảo bạn rằng: “Tích cực lên” hay “Không sao, hãy nhìn vào mặt tích cực của vấn đề”? Tuy rằng người đưa ra những lời khuyên trên chỉ muốn thể hiện sự đồng cảm, nhưng đồng thời họ cũng đang dập tắt đi mong muốn được chia sẻ thêm về những gì chúng ta đang phải trải qua.

Khi trải qua một sự mất mát, sẽ có người bảo với bạn rằng: “Mọi chuyện xảy ra đều có lý do của nó”. Thông thường, người ta cho rằng nói ra điều này là cách để an ủi, tuy nhiên, đây cũng là một hình thức tránh né nỗi đau của người khác.

Hay những lúc bạn đau buồn, thất vọng, và gần như không thể tìm ra lý do để phấn chấn hơn, có người lại nói với bạn rằng: “Chúng ta có thể chọn cách hạnh phúc mà, sao phải buồn làm gì”. Nhiều người cho rằng đây là một lời động viên, nhưng câu nói này chẳng khác nào cho rằng bạn đang đau buồn là bởi đó là sự “lựa chọn” của bạn chứ không vì một lý do nào khác.

Khi không biết phải sẻ chia thế nào, người ta cho rằng đây là những câu nói sẽ làm dịu đi cảm xúc tiêu cực mà người khác đang mắc phải. Tuy nhiên, nó chỉ làm cho người khác cảm thấy càng lúc càng tồi tệ hơn và không thể giải tỏa những cảm xúc mà họ đang phải chịu đựng. Hơn nữa, đây còn là cách gián tiếp mỉa mai những người đang lâm vào hoàn cảnh khó khăn.

Vì thế, sự tích cực độc hại đang chối bỏ toàn bộ nhu cầu được hỗ trợ một cách chân thành từ người đang gặp vấn đề trong cuộc sống.

Tại sao tích cực độc hại lại mang ảnh hưởng xấu?

Như đã đề cập ở trên, sự tích cực độc hại chỉ làm con người cảm thấy càng lúc càng tổn thương hơn trong những thời điểm khó khăn. Thay vì được bộc lộ những cảm xúc chân thật và nhận lại sự giúp đỡ thật sự, người ta thường cảm thấy cảm xúc của mình bị chối bỏ và không được thấu hiểu. Từ đó, sự tích cực độc hại sẽ gây ra những cảm giác và suy nghĩ hết sức cực đoan.

Sự xấu hổ

Khi ai đó cảm thấy đau buồn, họ cần được thấu hiểu và yêu thương bởi người thân và bạn bè. Nhưng sự tích cực độc hại lại cho rằng những cảm xúc mà họ đang trải qua là không đúng đắn. Không thể vì sự đau buồn của bản thân mà làm ảnh hưởng đến mọi người xung quanh.

Gây ra cảm giác lỗi lầm

Sự tích cực độc hại đôi khi khiến người ta nghĩ rằng, nếu không chịu tìm cách để bản thân phấn chấn lên, đó là một sai lầm.

Tránh né cảm xúc thật

Thay vì chấp nhận những cảm xúc thật, người ta sẽ né tránh chúng đi vì họ cho rằng những cảm xúc này sẽ làm họ cảm thấy khó chịu.

Hạn chế sự phát triển 

Sự tích cực độc hại khiến người ta tránh né những cảm giác đau buồn, nhưng đồng thời nó cũng làm hao mòn khả năng chịu đựng những xúc cảm có thể khiến chúng ta vững vàng hơn trong cuộc sống và nhìn nhận rõ hơn về bản thân.

Duy trì sự lạc quan trong những tình huống khó khăn là một điều tốt. Thế nhưng, với những người đang trải qua sang chấn về tâm lý hay những tình huống quá đỗi đau buồn, điều họ cần là sự thấu cảm chứ không phải những lời lẽ sáo rỗng khuyến khích họ phải luôn phấn chấn và lạc quan.

Những dấu hiệu của sự tích cực độc hại

Dù sự tích cực độc hại không phải lúc nào cũng dễ nhận biết, nhưng sau đây là những dấu hiệu phổ biến để bạn có thể nhận ra loại hành vi này:

– Tránh né vấn đề thay vì đối mặt và giải quyết chúng.

– Cảm thấy tội lỗi vì bản thân đang đau buồn, tức giận hay thất vọng.

– Che giấu cảm xúc thật đằng sau những lời lẽ động viên được xã hội sử dụng rộng rãi.

– Khoác lên vẻ tích cực để che giấu cảm xúc.

– Giảm nhẹ cảm xúc của người khác vì không muốn chúng làm bạn khó chịu.

– Mỉa mai người khác vì họ không có thái độ tích cực hơn.

– Cố gắng chịu đựng hoặc “vượt qua” sự đau buồn.

Cách để hạn chế sự tích cực độc hại

Nếu bạn đang bị ảnh hưởng bởi sự tích cực độc hại, những phương pháp sau sẽ giúp bạn có lối sống lành mạnh và có cách hỗ trợ người khác tốt hơn.

Kiểm soát những cảm xúc tiêu cực thay vì chối bỏ chúng hoàn toàn

Những cảm xúc đó có thể gây căng thẳng, nhưng đồng thời chúng cũng cung cấp thông tin quan trọng để chúng ta tạo ra thay đổi trong cuộc sống.

Thành thật với những gì bạn đang cảm nhận

Khi đang đối diện với một tình huống khiến bạn căng thẳng, cảm giác lo âu, sợ hãi là điều hết sức bình thường. Những lúc như vậy, hãy tập trung chăm sóc bản thân tốt hơn ở những mặt khác và cải thiện những cảm giác đó từng chút một.

Nếu bạn trải qua nhiều hơn một cảm xúc tiêu cực, đây không phải là điều bất thường 

Nếu bạn đang lâm vào hoàn cảnh khó khăn, bạn có quyền cảm thấy vô định về tương lai và hy vọng mọi thứ sẽ tốt đẹp lên. Cảm xúc của con người luôn phức tạp và không hề đơn giản, tương tự những tình huống mà chúng ta đang phải đối mặt.

Tập trung lắng nghe người khác và thể hiện sự hỗ trợ chân thành

Khi ai đó chia sẻ với bạn về tình huống họ đang gặp phải, đừng dập tắt hy vọng được thấu cảm của họ bằng những lời động viên sáo rỗng. Thay vào đó, hãy cho họ biết rằng những gì họ đang cảm nhận là hoàn toàn bình thường và bạn đang ở cạnh họ để lắng nghe.

Để ý những cảm nhận của bản thân

Khi muốn có thêm động lực để cảm thấy vui vẻ hơn, người ta thường theo dõi những tài khoản mạng xã hội truyền đi thông điệp tích cực. Đây là một phương pháp hợp lý để cải thiện tâm trạng, nhưng bạn cần chú ý đến cảm xúc của mình sau khi xem qua những tài khoản này. Nếu bạn cảm thấy mình thật vô dụng và tội lỗi khi không sống tích cực hơn như những hình ảnh bạn thấy được trên mạng, đây là dấu hiệu của sự tích cực độc hại. Trong những trường hợp như vậy, điều bạn cần làm là hạn chế xem những hình ảnh tích cực từ các tài khoản mạng xã hội đó.

Hãy để bản thân cảm nhận những xúc cảm tiêu cực, bởi chúng đều chân thực và giá trị đối với bạn, chúng có thể là dấu hiệu để bạn hành động và thay đổi cuộc sống của mình. Điều này không có nghĩa là bạn phải giải quyết những cảm xúc tiêu cực ngay lập tức, đôi khi, bạn cần dành nhiều thời gian để xem xét lại những gì mình đã trải qua, từ đó có cái nhìn khái quát hơn và tìm ra phương hướng giải quyết phù hợp.

Hãy tìm cách để nói ra hết những suy nghĩ trong lòng nếu đang cảm thấy tiêu cực. Viết vào nhật ký hoặc chia sẻ với một ai đó gần gũi với bạn. Khi đặt hết những cảm xúc của mình vào lời lẽ và ngôn từ, bạn sẽ cảm thấy nhẹ lòng hơn như trút đi được phần nào gánh nặng.

Cách động viên khi ai đó đang cảm thấy tiêu cực

Thay vì dùng những lời lẽ sáo rỗng thông thường, có rất nhiều cách để khiến người khác cảm thấy an lòng hơn khi họ đang gặp phải những tình huống tiêu cực. Hãy cho họ biết rằng bạn sẵn sàng lắng nghe họ giãi bày, nói với họ rằng cảm xúc của họ là thực, không việc gì phải xấu hổ khi mang những cảm xúc tồi tệ, và bạn sẽ sẵn sàng hỗ trợ họ những gì cần thiết. Hãy để họ chấp nhận cảm xúc thật của mình và giúp họ tìm thấy hướng giải quyết, thay vì luôn bảo họ phải cố gắng phấn chấn và vui vẻ hơn.

Rất ít người nhận ra bản thân mình đang mắc phải sự tích cực độc hại. Nếu bạn nhận ra những dấu hiệu của hành vi này, bạn sẽ hạn chế để bản thân rơi vào những tình trạng tồi tệ hơn, đồng thời có thể hỗ trợ những người đang lâm vào những cảm xúc tiêu cực một cách chân thành. Quan trọng hơn hết, hãy chấp nhận những cảm xúc thật sự của bản thân và xem đó như một dấu hiệu để cuộc sống tốt hơn.